8 Temmuz 1920'de Bursa'nın Yunanlılar tarafından işgalinden sonra,
11 Eylül 1922'de yeniden Türk egemenliğine geçmiştir. 29 Ekim 1923'te
ilan edilen Cumhuriyet ile birlikte Bursa şehri kültür, sanayi ve tarım
merkezi olarak gelişmesini sürdürmüştür.
Cumhuriyet dönemiyle birlikte planlama çalışmalarına başlanan şehirde,
1960'lı yıllardan itibaren sanayinin önemi artmış, kentin nüfus ve
kentsel gelişimi hızlı bir değişime uğramıştır. Coğrafi konumu,
tarımsal, ticari ve sanayi potansiyelinin yüksek oluşu kentin
çekiciliğini her dönem korumasını sağlamaktadır.
Hızlı sanayileşme, göç ve nüfus artışı beraberinde çevre kirliliği,
kaçak yapılaşma, işsizlik, suç oranının artması gibi dünyanın büyük
metropollerine özgü birçok kentsel sorunu da doğurmuştur. Bu sorunlarla
mücadele etmek için 1990'larda başlayan bir hareketle yerel, ulusal ve
uluslararası kaynaklardan yararlanarak içme suyu, kanalizasyon, ulaşım,
eğitim, çevre kirliliği, güvenlik, sağlık ve istihdam gibi konularda
önemli adımlar atılmaya başlanmıştır. Sivil toplum örgütleri, özel
sektör, üniversite ve vatandaşların giderek artan duyarlığına cevap
verebilmek için yeni parklar, binalar, kültür merkezleri, çevresel
yatırımlar ve kentsel düzenlemeler yapılmaktadır.
1 Ekim 1925’te temeli atılan Bursa Dokumacılık Fabrikası (İpekiş) 1927
yılında hizmete açılmıştır. İpekiş, Kültürpark'ın bitişiğinde 32 dönüm
arazi içinde, tarihi binalarıyla müze gibi bir kuruluştur. Bursa
yöresinde koza üretiminin ve ipekböcekçiliğinin teşviki amacıyla Mustafa
Kemal Atatürk'ün talimatıyla İş Bankası tarafından
yaptırılmıştır. 1940’larda Yün-iş ile birleşen İpekiş, 1991’de
özelleştirilmiştir. Tarman Grup adlı özel sermaye grubu tarafından
işletilmektedir.
1933 – 1937 yılları arasında uygulanan 1. Beş Yıllık Sanayi
Planı'nda tekstil, kendir-kesen, demir-çelik, porselen-çini, klor, suni
ipek, selüloz ve kağıt tesisleri, şeker, süngercilik ve gül sanayileri
gibi alanlar yer almıştır. Bu kapsamda, 1938 yılında Bursa Merinos
Fabrikası ve Gemlik Sunğipek Fabrikası kurulmuştur.
Sümerbank Merinos Yünlü Sanayi Dokuma Fabrikası, Türk ekonomi tarihinin
simgelerinden birisi haline gelmiş tekstil fabrikasıdır. İsmet İnönü
tarafından 28 Kasım 1935'te temeli atılan fabrika 2 Şubat 1938 günü
Atatürk tarafından işletmeye açılmış ve Türk sanayisinin en büyük
fabrikalarından birisi olmuştur. Ülke tekstilinde Sümerbank iplik
üniversitesi olarak tanımlanırken, Merinos’a da Yünlü Fakültesi
yakıştırması yapılmıştır. Kapatılana kadar Türk Silahlı Kuvvetleri için
giysi üretimi yapmaya devam eden Merinos, 2004 yılında Özelleştirme
Yüksek Kurulu tarafından kapatılmıştır. 2004 yılında fabrikanın arazisi
ve üzerindeki gayri menkuller ücretsiz olarak Bursa Büyükşehir
Belediyesi’ne tahsis edilmiştir.
Günümüzde Merinos Kentsel Dönüşüm Projesi adı verilen bir projeyle
Merinos tesislerini yeniden kente kazandırmak için çalışmalar
sürmektedir. Proje, açık arazinin Merinos Kültür Parkı adıyla yeşil saha
olarak düzenlenmesini; Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi adıyla İstanbul
Lütfü Kırdar Kongre Sarayı’ndan daha büyük bir kongre merkezi inşasını;
bölgede Ulusal Tekstil Müzesi, Modern Sanat Müzesi ve Spor Müzesi
oluşturulmasını içeriyor. Projeye göre Merinos Tesisleri’nin müdür evi,
iplik işletmesi, tabldot salonu, su kulesi, soğutma kulesi, puantörlük
yapıları korunacak.
1935 yılında Gemlik’te temeli atılan ve 1938 yılında hizmete açılan
Sunğipek Viskon ve Selefon Fabrikası, zamanla teknolojinin eskimesi
sonucu üretimini durdurmuş, 1997 yılında özelleştirme kapsamında Sümer
Holding bünyesinde satışa sunulmuş, 1998’de Tekel’e devredilmiştir. 2002
yılında da, 293 dönümlük araszisi Uludağ Üniversitesi’ne devredilmiştir.
2006 yılında, Asım Kocabıyık Kültür Eğitim Vakfı’nın katkılarıyla Gemlik
Asım Kocabıyık Meslek Yüksekokulu olarak faaliyet göstermeye
başlamıştır.
Cumhuriyet döneminde ulaşım ağı da yaygınlaştırılmış, yabancı
şirketilerin yönetiminde bulunan demiryolları devletleştirilmiş ve yeni
demiryolları yapılmıştır. Bu kapsamda, 1931 yılında Mudanya – Bursa
hattı, satınalma yolu ile devletleştirilmiştir.